Η κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου ΚΜΔ (ή αλλιώς προβολή, πρόπτωση, προπέτεια, ανάλογα με το μέγεθος, ή δισκοπάθεια όπως είναι ευρύτερα γνωστή), συμβαίνει συχνότερα χαμηλά στην σπονδυλική στήλη, στη «μέση» μας. Είναι ένα από τα συχνότερα αίτια οσφυαλγίας αλλά και πόνου στο κάτω άκρο (ισχιαλγίας).

Περίπου 60-80% των ανθρώπων θα εμφανίσουν οσφυαλγία (πόνο στη μέση) κάποια στιγμή στη ζωή τους και ένα σημαντικό ποσοστό θα οφείλεται στην ΚΜΔ.

 Λίγα στοιχεία Ανατομίας

Η σπονδυλική μας στήλη αποτελείται από 24 οστά που ονομάζονται σπόνδυλοι και οι οποίοι σχηματίζουν ένα σωλήνα μέσα στον οποίο βρίσκεται προστατευμένος ο νωτιαίος μυελός. Πέντε σπόνδυλοι σχηματίζουν το κατώτερο τμήμα της σπονδυλικής στήλης που ονομάζεται οσφυική μοίρα.

Άλλα τμήματα είναι:

Ο νωτιαίος μυελός, τα νεύρα και οι  μεσοσπονδύλιοι δίσκοι. Αυτοί βρίσκονται μεταξύ των σπονδύλων και μια από τις λειτουργίες τους είναι να απορροφούν τους κραδασμούς όταν για παράδειγμα βαδίζουμε η τρέχουμε. Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι είναι σχετικά επίπεδοι και στρογγυλοί. Αποτελούνται βασικά από δύο στοιχεία:

• • Τον ινώδη δακτύλιο (εξωτερικά)

• Τον πηκτοειδή πυρήνα (εσωτερικά, που είναι μαλακός και είναι ημίρρευστος-σαν ζελέ)

Περιγραφή

Ο δίσκος αρχίζει να προβάλει όταν ο πυρήνας του πιέζει τον εξωτερικό ινώδη δακτύλιο (όπως φαίνεται στην εικόνα), λόγω φθοράς του τελευταίου, κάποιας ρήξης («σκισίματος»), ή μετά από κάποιο οξύ τραυματισμό. Αυτή η πίεση στον δακτύλιο προκαλεί τον πόνο χαμηλά στη μέση.

Εάν ο πυρήνας βγει έξω από τον δακτύλιο (δημιουργηθεί δηλαδή «κήλη»), ο πόνος στη μέση μπορεί να υποχωρήσει, αλλά τότε αρχίζει ο πόνος στο πόδι (ισχιαλγία). Αυτό συμβαίνει επειδή το τμήμα του δίσκου που έχει βγει μπορεί να πιέζει τα νεύρα, με συνέπεια εκτός από τον πόνο, μουδιάσματα («μυρμηκιάσματα») αίσθημα καύσου ή και μυική αδυναμία στο ένα ή και τα δύο πόδια.

Αίτια

Πολλές φορές η ΚΜΔ οφείλεται στη φυσιολογική γήρανση της σπονδυλικής μας στήλης και ιδιαίτερα του δίσκου. Σε νεότερες ηλικίες ο δίσκος περιέχει μεγάλη ποσότητα νερού η οποία του δίνει ελαστικότητα. Με την πάροδο των ετών αφυδατώνεται και η αντοχή του στις πιέσεις που ασκούνται στην περιοχή μειώνεται. Ο δίσκος συρρικνώνεται, τα μεσοσπονδύλια διαστήματα ελαττώνονται  και το φαινόμενο αυτό ονομάζεται εκφύλιση του δίσκου.

Παράγοντες κινδύνου

εκτός από τη φυσιολογική αναμενόμενη φθορά του δίσκου που έρχεται με την πάροδο της ηλικίας άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα ΚΜΔ είναι:

• Φύλο (οι άνδρες 30-50 ετών έχουν αυξημένη πιθανότητα)
• Λάθος τεχνική στην ανύψωση βάρους (όταν χρησιμοποιούμε τους μυς της ράχης αντί των ποδιών και όταν στρίβουμε τη μέση μας κατά την ανύψωση)
• Βάρος. Η παχυσαρκία αυξάνει τις καταπονήσεις στους δίσκους
• Επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα που καταπονεί τη μέση μας, όπως οι διάφορες εργασίες που απαιτούν συνεχή άρση βαρών, στρίψιμο και κάμψη της μέσης
• Πολλές ώρες οδήγησης (η καθιστική θέση και οι κραδασμοί από το αυτοκίνητο αυξάνουν τις πιέσεις στην σπονδυλική στήλη).
• Καθιστική ζωή
• Κάπνισμα (πιστεύεται ότι η μειωμένη παροχή οξυγόνου προκαλεί γρηγορότερη εκφύλιση του δίσκου).

Συμπτώματα

Τις περισσότερες φορές η οσφυαλγία είναι το πρώτο σύμπτωμα, η οποία μετά από μερικές ημέρες υφίεται και ακολουθείται από ισχιαλγία (πόνο στο πόδι), ή/και μουδιασμα και αδυναμία του ποδιού. Περιγράφεται ως πόνος που ξεκινάει από το γλουτό και κατεβαίνει στο πόδι, μεχρι και το πέλμα και τα δάκτυλα.

Διάγνωση

Ο γιατρός θα πάρει ένα καλό ιστορικό και μετά θα ακολουθήσει η κλινική εξέταση. Θα γίνει νευρολογικός έλεγχος ώστε να εντοπισθεί πιθανή μυική αδυναμία ή μειωμένη αισθητικότητα. Η τελική επιβεβαίωση της διάγνωσης γίνεται με την μαγνητική τομογραφία.

Θεραπεία

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο πόνος θα βελτιωθεί σταδιακά μέσα σε 6-8 εβδομάδες. Μετά από 3-4 μήνες οι περισσότεροι ασθενείς είναι ελεύθεροι συμπτωμάτων.

Μη χειρουργική θεραπεία

Αν δεν υπάρχουν ιδιαίτερα νευρολογικά προβλήματα όπως η μυική αδυναμία των ποδιών η θεραπεία οφείλει αρχικά να είναι συντηρητική και περιλαμβάνει:

• Ανάπαυση, αρχικά 1-2 ημέρες παραμονή στο κρεβάτι. Στη συνέχεια λίγο περπάτημα, όχι πολλές ώρες καρέκλα, αργές και προσεκτικές κινήσεις και προσοχή στο σκύψιμο και την άρση βάρους.
• Αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Φυσικοθεραπεία
• Έγχυση στεροειδών στη σπονδυλική στήλη

Χειρουργική θεραπεία

Ένα μικρό ποσοστό ασθενών μπορεί να χρειασθεί χειρουργική θεραπεία. Έρευνες δείχνουν ότι 2 χρόνια μετεγχειρητικά τα αποτελέσματα είναι παρόμοια σε αυτούς που χειρουργήθηκαν με αυτούς που δεν υποβλήθηκαν σε επέμβαση. Άμεσα μετεγχειρητικά βέβαια η ανακούφιση από τον πόνο είναι πολύ πιο γρήγορη  και μεγάλη, ενώ πιο γρήγορα υποχωρούν τα μουδιάσματα και η μυική αδυναμία. Η πιο συχνή επέμβαση είναι η μικροδισκεκτομή, κατά την οποία αφαιρούμε το τμήμα του δίσκου που προβάλει καθώς και τα αποσπασμένα τεμάχια που πιέζουν τα νεύρα

Αποκατάσταση

Οι περισσότεροι ασθενείς δεν χρειάζονται φυσικοθεραπεία μετά την επέμβαση. Η βάδιση μαζί με κάποιες ασκήσεις ευλυγισίας της μέσης και των ποδιών είναι συνήθως αρκετή.

Γενικά ανεξάρτητα από τη θεραπεία υπάρχει ένα ποσοστό 5% όπου ξαναεμφανίζεται κήλη του δίσκου. Οι επιπλοκές της επέμβασης συμβαίνουν σε πολύ μικρό ποσοστό και περιλαμβάνουν:

• Τη λοίμωξη
• Τον τραυματισμό κάποιου νεύρου
• Τον τραυματισμό της μήνιγγας και διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού
• αιμάτωμα